TBMM’de 2006 yılı ocak ayında kabul edilen kanunla, okula başlayıncaya kadar çocuklarıyla ilgilenmek isteyen anne babalara yarım zamanlı çalışma hakkı tanındı. Özel sektörde çalışanlarla ilgili yönetmelik aynı yıl kasım ayında Resmi Gazete’de yayımlandı. Devlet memurlarıyla ilgili yönetmelik ise aradan geçen üç yıla rağmen hala yayımlanmadı. Kamuda çalışan okurlarımızdan bu konuda çok sayıda mesaj alıyoruz.

TBMM’de 29 Ocak 2019 tarihinde kabul edilen ve 10 Şubat 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kanunla, çalışan anne babalara çok önemli haklar sağlandı. İlköğretime başlayıncaya kadar çocuğuyla yakından ilgilenmek isteyen anne babalara, yarım zamanlı çalışma hakkı tanındı.

İlk aşamada herkese birinci çocukta 2 ay, ikinci çocukta 4 ay, üç ve daha fazla çocukta 6 ay süreyle yarım gün çalışma hakkı getirildi. Bu dönemde yarım gün çalışıp yarım gün izin yapan işçi ve memurların eksik maaşları telafi ediliyor. Birinci aşamada sistem 2016 nisan ayından itibaren işlemeye başladı.

ÇOCUKLAR ÜÇ YAŞINI DOLDURDU

Söz konusu sürelerin bitiminden itibaren çocuk okula başlayıncaya kadar yarım gün çalışmak isteyenlerle ilgili ikinci aşama ise işçiler bakımından hayata geçerken, memurlar açısından uygulama henüz başlatılamadı.

Okurlarımızdan bu konuda çok yoğun mesajlar geliyor. Yasa çıktığında doğan çocukların 3 yaşını doldurduğunu vurgulayan okurlarımız, çocuklarının mağdur olduğundan yakındı.

Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, konuyla ilgili yönetmelik taslağını 2017 yılı kasım ayında hazırlayarak Başbakanlığa gönderdi. Aradan geçen süreye rağmen yönetmelik hala yürürlüğe girmedi.

MEMURLAR NASIL YARARLANACAK?

Kanun uyarınca, doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin veya çocuk sayısına göre 2-6 ay arasında değişen yarım gün çalışma süresinin bitiminden itibaren çocuğun zorunlu ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde yarım çalışma hakkından yararlanabilecek. Bu haktan yararlanan memurlara ayrıca süt izni verilmeyecek.
Yarım zamanlı çalışmaya başlayan memur, aynı çocuk için bir daha bu haktan yararlanmamak kaydıyla başvuru tarihini izleyen aybaşından geçerli olmak üzere normal zamanlı çalışmaya dönebilecek.

Bu haktan yararlanan memura, yarım zamanlı çalışmaya başladığı tarihi izleyen aybaşından itibaren, mali haklar ile sosyal yardımlarına ilişkin her bir ödeme unsurunun yarısı esas alınarak ödeme yapılacak. Derece yükselmesi ile kademe ilerlemesi için aranan süreler açısından bu şekilde çalışılan dönemdeki hizmet süreleri yarım olarak dikkate alınacak.

BABA DA YARARLANABİLECEK

Yarım zamanlı çalışan memurların çalışma saatleri ilgili kurum tarafından belirlenecek. Evlat edinilen çocuk için de yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanılabilecek.

Çıkartılacak yönetmelikte yarım zamanlı çalışma hakkının kullanımına ilişkin usul ve esaslar belirlenecek. Haktan yararlanamayacak memurlar; hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum veya teşkilat bazında tespit edilecek.

Örneğin, özel sağlık kuruluşlarında mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler ile postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde ve mevsimlik işlerde çalışanların yarım zamanlı çalışması, işverenin takdirinde bulunuyor.

Kamuda çalışanlar açısından da benzer kriterler belirlenecek ve bazı mesleklerdeki kamu görevlilerinin bu hakkı kullanmasına kısıtlama getirilebilecek.

Bu haktan en kolay yararlanması beklenen meslek grubunu ise kadınların yoğun olarak çalıştığı öğretmenler oluşturuyor. Öğretmenlerin, ders saatlerini ayarlamak suretiyle yarım zamanlı çalışma hakkından kolaylıkla yararlanabileceği değerlendiriliyor.

Eşi doğum yapan erkek memur da yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanabilecek. Ancak, bu hakkı aynı anda eşlerden sadece biri kullanabilecek.

Yarım zamanlı çalışan memurların bu dönemdeki fiili hizmet süreleri ile prim ödeme gün sayıları yarım olarak hesaplanacak. Beş yıl yarım zamanlı çalışan kişi, 2.5 yıl çalışmış gibi kabul edilecek. Ancak, dileyen memurlar eksik günlerin primini, borçlanma suretiyle kendileri tamamlayabilecek. 1 Ekim 2010 tarihinden sonra memuriyete başlayanlar prime esas kazançları üzerinden, daha önce memuriyete başlayanlar ise müracaat ettikleri tarihteki emekli keseneğine esas aylık tutara ilişkin tüm unsurlar üzerinden güncel katsayılara göre hesaplanan borcu bir ay içinde ödeyerek borçlanma yapabilecekler.